سخن و آداب آن درنهج البلاغه

در این پهنه زندگی هر چیزی آدابی دارد. سُخن هم آدابی دارد. این آداب سخن را باید از ادیب کل و معلّم اصلی که در اصل خداوند بزرگ و سپس پیامبر بزرگ اسلام حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله و بعد از آن از حضرت علی بن ابیطالب اولین امام و پیشوای اسلام که در آینه شفاف سخن او یعنی نهج البلاغه بهترین آداب سخن منعکس است بپرسیم (بدون آنکه آن حضرت در کلاس و مدرسه ای معمولی درس خوانده باشد) هدف از این کار و تحقیق شناخت سخن خوب و بد از دیدگاه علی علیه السلام در کتاب سترگش یعنی نهج البلاغه است با روشی نو و ملاک های آن است. در ضمن نخست درباره کلمه سخن بررسی می کنیم سپس درباره پیدایش زبان بررسی می کنیم (معمولا در عرف زبان و سخن یک معنی دارند) یکی از ابزار سخن زبان است (در اینجا منظور پاره گوشت زبان است)، و علی علیه السلام درباره ی این پاره گوشت با تعجب می فرماید: اِعجَبوا لِهذا الأنسان ........ یتکلّم بلَحمٍ (تعجب کنید درباره این انسان که ........... با پاره گوشتی سخن می گوید پیدایش زبان نسبتاً نامعلوم است، دو فرضیه درباره پیدایش زبان وجود دارد: فرضیه غربی و فرضیه الهی که باید بررسی شود. روابط سخن با واقعیت درونی و بیرونی، اندیشه، احساسات و سیاست و غیره را نیز بررسی می کنیم ما درباره اثر سخن، بر احساسات، فکر، سیاست و سایر امور در اجتماع جستجو می کنیم همچنین از فن خداداد علی علیه السلام درباره سخن و مواعظ او درباره تقوی ، شجاعت، دروغ در این دنیا و سرای دیگر استفاده می کنیم. البته چنانیکه صحبت شد علم علی(ع) زیاد است و خودش می فرماید اگر فرد شایسته ای پیدا می کردم هر چه در دل داشتم بازگو می کردم. در پایان بخواست خداوند بزرگ موفّق خواهیم شد.